De ontdekking van koffie
Volgens een eeuwenoude legende was het een geitenhoeder die rond het jaar 300 koffie ontdekte. Toen Kaldi met zijn geiten door Ethiopië trok, zag hij zijn geiten steeds drukker en gekker worden. Hij vond dit maar vreemd en besloot zijn geiten te bestuderen. Zijn conclusie? Dit gebeurde telkens nadat zijn geiten van een bepaalde bessensoort aten. Toen de geitenhoeder zelf ook een aantal bessen probeerde, voelde het alsof hij de hele wereld aankon.
Arabieren maakten het eerste mengsel van koffie
Na deze unieke ontdekking, probeerde men hier al snel een drankje van te maken. De Arabieren maakten een mengsel met olie of dierlijk vet. Deze eerste variant van koffie, werd ‘Qahwa’ genoemd. Dit is het Arabische woord voor ‘het opwindende’. Best een toepasselijke naam, toch? Wie voor het eerst Qahwa dronk, was betoverd. Het was iets wat men nog nooit gezien, ervaren of geproefd had. Het ging al snel het hele land door. Het duurde niet heel lang voordat men in het hele continent koffie dronk.
De eerste koffiehuizen waren in Mekka
Zo werd koffie een steeds belangrijker onderdeel van de samenleving in het Midden-Oosten. Pas aan het einde van de 15e eeuw maakten Europeanen kennis met koffie. Het waren de ontdekkingsreizigers die voor het eerst een kopje Qahwa proefden. Dit deden zij in een gloednieuw koffiehuis in Mekka, waar de eerste koffiehuizen gebouwd werden. Deze koffiehuizen werden ook wel ‘qahveh khaneh’ genoemd. Hier kwamen buurtbewoners samen om verhalen en ervaringen te delen, onder het genot van een kopje koffie. Hier vonden ook optredens plaats en werden spelletjes gespeeld. Je kunt het wel zien als een soort van groot buurthuis/ restaurant.
Het Turkse monopolie op koffie verstoorde de rust
Mekka was tussen de 15e en 17e eeuw de belangrijkste handelspost van koffie. Via de havenstad Mokka werden de koffiebonen naar Mekka verscheept. Als je dacht dat men daar destijds rustig kon genieten van zijn bakje koffie, heb je het helemaal mis. Toen de Turkse sultan Selim aan het begin van de 16e eeuw zijn rijk uitbreidde, kwam Mekka in Turkse handen. De turken brachten de koffie van Mekka naar Alexandrië en uiteindelijk kwam het terecht in Venetië. Dit was het moment dat koffie Europa bereikte. Maar aan koffie komen was nog niet zo makkelijk. Omdat de Turken de koffiehandel zo goed mogelijk probeerden te beschermen, behielden zij het alleenrecht op de productie en handel van de drank. Je kunt dus wel spreken van een monopolie. Er werd goud geld aan verdient. Zwart goud is daarom een veel gebruikte bijnaam voor koffie.
VOC kwam al snel in actie
Toen de VOC hier aan het begin van de 16e eeuw lucht van kreeg, startten zij zelf ook een koffiehandel. Een slimme zet, want rond 1660 begon de vraag naar koffie aanzienlijk te stijgen. Helaas bleek deze handel duurder dan gedacht. Dit werd opgelost door de handelspost van Mekka te verplaatsen naar Java. Hier kon de koffieplant ook heel goed groeien. Op deze manier kreeg de VOC de volledige controle over de handel en productie. Zo groeide de VOC uit tot een van de belangrijkste spelers in de wereldwijde handel van koffie. In 1663 werd in Nederland het eerste koffiehuis geopend, een jaar later volgde een koffiehuis in Den Haag. Nederlanders konden eindelijk op een toegankelijke en leuke manier genieten van een bakje koffie!
Van een exclusief drankje naar koffie voor iedereen
Koffie was erg duur, waardoor alleen de rijken een kopje koffie konden permitteren. Het was echt een exclusief drankje. De vraag naar koffie bleef maar stijgen, waardoor het aantal koffiehuizen ook bleef groeien. Dit zorgde uiteindelijk voor een daling van de prijs, waardoor het voor de armere bevolking ook mogelijk werd om een kopje koffie te drinken. Koffie werd hierdoor nog populairder, waardoor het vanaf de tweede helft van de 18e eeuw de populairste drank werd van het land. Bier stond op 2 en thee op 3.
Oh, wat had jij gedaan of gedronken zonder koffie? We horen het graag in de reacties!
Lees ook:
Auteur: Ilse Bloemendal
